Hidayətzadə
Suxumidə müalicə olunarkən Cabbarlının
ona yazdığı məktubundan. Söhbət «Almas»
əsərinin tamaşaya qoyulmasından gedir.
«Almas»ı vermişdilər Mayorova. Oxuyub, çox xoşuna
gəlib… deyir «potryasayuşie ssenı»ları vardır.
Ancaq o, martın 25-dən özünü bizim teatrın
rasporyajenisinə verə bilər, çünki o vaxta
qədər «Qore ot uma» qoyacaqdər. Ona görə mənə
təklif etdilər ki, sən özün Əliağa
(Əliyev-rejissor) ilə birlikdə verginən. (Hələ
orasını sənə yazım ki, məni beş-altı
gündür prikaz ilə rejissorluğa keçiriblər…)
Mən dedim istəmirəm… Çünki o dəyişikliyi
ki, onlar istəyirlər, mən razı ola bilmərəm.
Onlar deyirlər ki, heç bir şeyi dəyişdirmək
istəmirik, ancaq bir kəlmə artır ki, Almas kommunistkadır…
Mən deyirəm ki, Almasın təbiəti tam başqadır…
Onun bir çox səhvləri vardır. Naivnidir və
i.a. kommunist olsa, onun şəxsiyyəti ilə tutduğu
vəziyyət arasında proval əmələ gələr…
Mən deyirəm qoyun bu il qalsın… Razı olmurlar…….
«Bakinski raboçi» teatrı «Sevil»i yaxşı vermədi.
Xoşuma gəlmədi. Sözlərini bir qədər
dəyişdiriblər… Mən protest etdim… Dedilər,
yoldaş Cabbarlı, gördün ki, böyük-böyük
kişilər yaylıq çıxarıb uşaq kimi
ağlayırdılar. Arvad və qızlardan danışmağa
belə dəyməz… Sənin üçün bütün
salon yarım saat ovasiya düzəltdi, heç bir yazıçı
ki…. Buraya gəlmişdilər, belə şey görməmişdilər.
Halbuki, sən yenə bizim quruluşumuzdan razı deyilsən.
Mən dedim: «Ağlamaları ilə mənim işim
yoxdur, Azərbaycan və erməni teatrlarında da ağlayırlar.
Ovasiyanı da özüm üçün deyil, Azərbaycan
mədəniyyəti ilə rus kütləsi arasındakı
rabitə ayağına hesab edirəm. O ki, qaldı mənim
özümə, mənə pul lazım deyil, elə
böyük adım da yoxdur ki, batırasınız.
Lyubitel babayam, durmuşdum yerimdə, bayaq da yerdəydim,
yenə də yerdəyəm. Ancaq bu əsər Azərbaycan
səhnəsinin əsəridir. Mən razı olmaram
ki, siz o səhnəni şübhə altına alasınız…
çünki Azərbaycan səhnəsi belə primitiv
və bədii qiyməti olmayan səthi agitkalardan yüksəkdir.»
Nə isə, bu da hələ qalsın…
…Türk işçi teatrı da «Sevil»i verir. Orada Ülvi
və Mərziyə oynayırlar… indi Qutman «Sevil»i verir.
O da baş-ayaq vurur. Məsələn, bir bal verir. Orada
Balaşın bir qohumunu öldürürlər. Beləliklə,
Atakişinin geydiyi «ölü» paltarı məlum olurmuş…
Baxdım… baxdım… nə deyim? Xülasə bir tutuşduq.
Yarıyacan təslim oldu. Sabah bir də danışacağıq.
Nə isə… bu hələ qalsın…
İmza.
1931-ci il.
