Bədirbəyli Leyla Ağalar
qızı
(1920-2000)
1920-ci ilin yanvar ayının 8-də
Bakı şəhərində anadan olmuşdur.
O, məktəbdə oxumaqla yanaşı Əli
Bayramov adına qadınlar klubu yanında dram
və rəqs dərnəklərində də
fəal iştirak edir.
1937-ci ilin oktyabr ayında Leyla Bədirbəylinin
Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan
Dövlət Filarmoniyasında yenicə təşkil
edilmiş rəqs ansamblına dəvət
edirlər. Gənc solist bu kollektivdə 1942-ci
ilə qədər işləyir. Bu müddət
ərzində Leyla xanım incə və məlahətli
rəqslərin mahir ifaçısı kimi
tanınır və onun Əlibaba Abdullayevlə
birlikdə ifa etdiyi «Naz eləmə» rəqsi
respublikamızdan kənarda da gurultunu alqışlarla
qarşılanmışdır. Həmin illərdə
Leyla xanımın istedadı kino xadimlərinin
də nəzərini cəlb edir və o, ilk
dəfə olaraq 1940-cı ildə «Səbuhi»
filmində Tubu rolunda çəkilir.
1941-ci ildə Leyla xanım Azərbaycan Dövlət
Akademik Dram Teatrının kollektivinə daxil
olur.
Leyla Bədirbəylinin Azərbaycan Dövlət
dram teatrı səhnəsindəki ilk çıxışı
xalq yazıçısı Mirzə İbrahimovun
«Məhəbbət» pyesinin tamaşasındakı
Zəhra rolu olur. Sonra isə o, A. N. Ostrovskinin
«Tufan» pyesində Qlaşa rolunu məharətlə
ifa edir. Daha sonra Leyla xanım bir-birinin adınca
Ə, Haqverdiyevin «Pəri-cadu» pyesində Pəri;
Səməd Vurğunun «Vaqif»ində Gülnar
və Xuraman; «Xanlar»ında Mehriban; C. Cabbarlının
«Solğun çiçəklər»ində Sara;
«Almaz»ında Almaz; R. Rzanın «Qardaşlar»ında
Ləman; Ə. Məmmədxanlının
«Şərqin səhəri»ndə Dilarə;
«Od içində» pyesində Pərvan; İ.
Əfəndiyevin «İşıqlı yollar»ında
Lalə; «Atayevlər ailəsində» Mehriba;
S. Rəhmanın «Xoşbəxtlər»ində
İnci, «Əliqulu evlənir»də Qumral;
«Kəndçi qızı»nda Göyərçin;
Hüseyn Cavidin «Şeyx Sənan»ında Zəhra;
İmran Qasımov və Həsən Seyidbəylinin
«Uzaq sahillərdə» pyesində Ancelika və
başqa rolları məharətlə ifa edir.
Leyla Bədirbəyli məharətli dram artisti
omaqla yanaşı həm də, bacarıqlı
kino aktrisasıdır. O, ilk dəfə 1940-cı
ildə Amo Bek-Nazrovun çəkdiyi «Səbuhi»
filmində Tubu, 1945-ci ildə Rza Təhmasib
tərəfindən çəkilmiş «Arşın
mal alan» filmində Leylanın yaratdığı
Gülçöhrə obrazı aktrisanın
ən böyük müvəffəqiyyəti
olmuşdur. Leyla xanıma bu rola görə
SSRİ Dövlət Mükafatı verilmişdir.
Bu filmdən sonra o, «Görüş» - Bilqeys;
«Onun böyük ürəyi» - Xalidə,
«Kölgələr sürünür» - Leyla;
«Fətəli xan» - Tutti Bikə; «Koroğlu»
- Nigar və «Sevil» film-operasında Tafta rolunda
çəkilir.
Leyla Bədirbəylinin Azərbaycan incəsənətinin
inkişaf etdirilməsi sahəsindəki xidmətləri
yüksək qiymətləndirilərək,
«Azərbaycan SSR Əməkdar Artisti» (1949),
«Azərbaycan SSR Xalq Artisti» (1959) fəxri adı
verilmişdir.
